همه چیز درباره اختلال بیش فعالی (ADHD) در بزرگسالان - وبلاگ علیکایی

هرچند منشأ و علت بروز ADHD برای دانشمندان کاملا شناخته شده نیست اما تحقیقات اجرا شده بر روی این اختلال نشان داده که ترکیبی از عوامل مختلف همانند ساختار ژنتیکی فرد، عوامل محیطی و ساختار مغزی در بروز این بیماری تأثیرگذارند.

• همه چیز درباره اختلال ADHD در بچه ها؛ علائم و روش های درمانی
• پیش بینی 7 ترند اصلی حوزه سلامت روان در سال 2021

اگر فردی در کودکی به این اختلال دچار شود، این احتمال وجود دارد که حداقل برخی از علائم و نشانه های این بیماری را با خود تا بزرگسالی حفظ کند. اما حتی اگر این اختلال در کودکی بروز پیدا نکند یا تشخیص داده نشود هم به این معنی نیست که فرد در بزرگسالی نسبت به آن ایمن است و دچار آن نمی شود، بلکه این احتمال وجود دارد که انسان در هر سن و سالی به این اختلال مبتلا شود.

اختلال بیش فعالی و کمبود توجه اغلب در تمام دوران کودکی قابل تشخیص نیست. این امر به خصوص درگذشته که اطلاعات چندانی راجع به این بیماری در دسترس نبود، امری معمول و رایج بود. به جای تشخیص مشکل و شناسایی بیماری، خانواده، معلمان و سایرین، به کودک مبتلا به اختلال ADHD برچسب های مختلفی از قبیل خیال باف، تنبل، بی نظم، مشکل ساز یا دانش آموز بد می زدند.

افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی معمولا دوران کودکی و نوجوانی خود را با توجه به اینکه مسؤولیت های زیادی بر دوش آن ها نیست، بدون مسائل عدیده ای پشت سر می گذارند، اما با ورود به دوره بزرگسالی و وارد شدن به دنیای کار و تحصیلات تکمیلی به مسائل بزرگی می خورند. با ورود به این دوره مسؤولیت های فرد افزایش پیدا می کند، وظایف شغلی، اداره خانواده و تربیت فرزندان. این مسایل نیاز فرد را به سازماندهی امور، تمرکز و حفظ آرامش بیشتر و بیشتر می کند.

خبر خوب این است که هرچقدر هم که بر روی فرد مبتلا به ADHD احساس فشار باشد، چالش ها و مسائل ایجادشده به واسطه این اختلال قابل رفع شدن و مدیریت می باشند. با کسب آگاهی در مورد این اختلال، حمایت از سوی دیگران و کمی خلاقیت شما می توانید علائم این بیماری را به خوبی مدیریت کنید و حتی برخی از نقاط ضعف خود به واسطه این بیماری را به نقاط قوت خود تبدیل کنید. هیچ گاه برای غلبه بر مسائل ایجادشده به واسطه ADHD و قدم گذاشتن در راه موفقیت و سلامت روان دیر نیست.

علائم و نشانه های اختلال ADHD در بزرگسالان

علائم و نشانه های اختلال بیش فعالی و کمبود توجه در بزرگسالان نسبت به بچه ها کاملا متفاوت است، علاوه بر اینکه علائم آن برای هر فرد منحصر به فرد است. در دسته بندی های زیر علائم رایج ADHD در بزرگسالان آورده شده است. هنگامی که شما علائم مشکل ساز خود را شناسایی کردید، می توانید راه حل های ارائه شده برای مقابله با آن ها را به کار بگیرید.

مشکل در حفظ تمرکز و توجه

عبارت نقص توجه در عنوان این بیماری، تعبیر درستی برای توصیف آن نیست. بزرگسالان مبتلا به ADHD در تمرکز بر روی فعالیت های تحریک کننده یا جذاب مسئله ای ندارند، بلکه در حفظ تمرکز و انجام کارهای پیش پا افتاده و تکراری مشکل دارند. فرد مبتلا به این اختلال به راحتی و به سرعت حواسش توسط صداها و اتفاقات مختلف پرت می شود، از یک فعالیت به سرعت به سراغ فعالیت بعدی می رود و به سرعت کسل می شود.

علائم ارائه شده در این گروه معمولا به چشم نمی آیند یا توجهی به آن ها نمی شود به این خاطر که نسبت به سایر علائم ADHD مثل بیش فعالی و تکانش گری، اختلال کمتری ایجاد می کنند، اما حقیقت این است که این علائم هممی توانند به شدت آزار دهنده باشند و تأثیر زیادی بر کاهش عملکرد فرد بگذارند؛

• به راحتی به واسطه اتفاقات و فعالیت های کم اولویت یا حوادث بیرونی که دیگران آن ها را نادیده می گیرند، منحرف می شوند.
• داشتن افکار چندگانه و هم زمان که دنبال کردن یک خط فکر واحد را سخت می کند.
• مشکل در توجه یا تمرکز، هنگام فعالیت هایی مانند مطالعه یا گوش دادن به دیگران.
• رویاپردازی و خیال پردازی مداوم بدون اینکه متوجه آن بشوید، حتی در میانه یک گفت و گو.
• تقلای زیاد و مشکل داشتن در به انجام رساندن و کامل کردن کارها، حتی وظایف ساده.
• نادیده دریافت سهوی جزییات، که منجر به بروز خطا یا انجام دادن کارها به صورت ناقص می شود.
• ضعف در مهارت گوش دادن؛ به عنوان مثال، مشکل داشتن در به خاطر آوردن مکالمات و دنبال کردن دستورالعمل ها.
• به سرعت کِسل می شوند و مدام به دنبال تجربیات هیجان انگیز و محرک جدید هستند.

بی نظمی و فراموش کاری

هنگامی که به عنوان یک بزرگسال بیش فعالی دارید، زندگیتان اغلب آشفته و کنترل نشده به نظر می رسد. این مسأله به این خاطر است که در انجام برخی وظایف مشکل دارید؛ مسائلی از قبیل مرتب سازی اطلاعات مربوط به کاری که در حال انجام آن هستید، اولویت بندی لیست کارهای خود، پیگیری وظایف، مسؤولیت ها و مدیریت زمان. علائم رایج بی نظمی و فراموش کاری به شرح زیر هستند؛

• مهارت های سازمان دهی ضعیف (در خانه و اداره، میزکار یا اتومبیل هم بسیار نامرتب و به هم ریخته است.)
• به تعویق انداختن کارها به صورت مداوم
• مشکل در شروع و پایان دادن به پروژه ها
• تأخیر داشتن همیشگی
• فراموش کردن قرارها، تعهدات و مهلت های مشخص شده به صورت متداول
• گم کردن مداوم وسایلی مثل کلیدها، کیف پول، اسناد و صورت حساب ها
• برآورد کم و اشتباه از زمان لازم برای اتمام کارها

تکانش گری یا تصمیمات ناگهانی

کسانی که از علائم مربوط به تکانش گری رنج می برند، معمولاً در مهار رفتارها، نظرات و پاسخ های خود مشکل دارند. این افراد ممکن است قبل از تفکر اقدام کنند، یا بدون در نظر دریافت عواقب تصمیماتشان واکنش نشان دهند. این افراد ممکن است که حرف دیگران را قطع کنند، سریع و بدون تفکر اظهار نظر کنند و بدون مطالعه و رعایت دستورالعمل ها به سرعت به سراغ انجام کارها می فرایند.

در صورت داشتن مسائل تکانشی، صبور بودن برای فرد بسیار سخت است. خوب یا بد، فرد ممکن است سریع و بدون تفکر خود را در شرایطی قرار دهد که بالقوه خطرناک می باشد. تکانش گری شامل این علائم است:

• مدام صحبت دیگران را قطع می کنند یا بدون فکر سریع جواب می دهند.
• خودکنترلی ضعیف به همراه گرایش به اعتیاد
• بیان ناگهانی افکار بی ادبانه یا نامناسب بدون تفکر
• انجام اقدامات و رفتارهای بی پروا یا ناگهانی بدون در نظر دریافت عواقب آن ها
• مشکل داشتن در انجام رفتارهای مناسب به لحاظ اجتماعی (مانند بی حرکت ماندن در یک جلسه طولانی)

مسائل عاطفی

بسکمک از بزرگسالان مبتلا به ADHD در مدیریت احساسات خود با مشکل روبه رو هستند، به ویژه هنگامی که صحبت از احساساتی مانند عصبانیت یا ناامیدی می شود. علائم عاطفی رایج ADHD بزرگسالان شامل نکات زیر است؛

• سراسیمه و دچار استرس شدن به آسانی
• تحریک پذیری بالا با خلق وخوی غالبا انفجاری
• عزت نفس پایین و احساس نداشتن امنیت یا کم کاری
• مشکل در حفظ انگیزه و امید
• حساسیت بیش از حد به انتقاد

بیش فعالی یا بی قراری

بیش فعالی در بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است همانند بچه ها باشد. ممکن است بسیار پر انرژی و همیشه در حال حرکت باشند، انگار که آرام و قرار ندارند. با این حال، برای بسکمک از افراد مبتلا به ADHD، علائم بیش فعالی با افزایش سن آرام تر و درونی می شوند. علائم رایج بیش فعالی در بزرگسالان شامل نکات زیر هستند؛

• احساس بی قراری درونی، تلاطم، افکار رقابتی
• کسل شدن به راحتی
• اشتیاق به هیجان و تمایل به ریسک کردن
• بیش از حد صحبت کردن
• انجام هم زمان صدها کار باهم
• مشکل در آرام نشستن و بازی کردن با وسایل دم دست

اثرات اختلال بیش فعالی بر بزرگسالان

اگر تازه متوجه شده اید که به ADHD بزرگسال مبتلا هستید، به احتمال زیاد در طی سالیان دراز به دلیل مسئله ای که نمی دانستید چیست، رنج می برده اید. ممکن است احساس کنید که مدت ها در تلاش بوده اید که مانع از فروپاشی همه چیز بشوید؛ فشار استرس مداوم ناشی از تعلل و به تعویق انداختن کارها، بی نظمی و انجام دادن کارها در لحظه آخر.

به دلیل فراموش کاری یا داشتن سختی و مشکل در انجام برخی کارها، ممکن است افراد به شما برچسب های مختلفی از قبیل تنبل، بی مسؤولیت یا احمق را اطلاق کنند و این امکان هم وجود دارد که شما این برچسب ها را پذیرفته باشید و با آن دید به خود نگاه کرده باشید. ADHD که تشخیص داده نشده باشد و درمان نشده باشد می تواند تأثیرات گسترده و متنوعی داشته باشد و تقریبا در هر زمینه از زندگی، شما را دچار مشکل کند.

• چگونه بهداشت روان خود را در طول زندگی حفظ کنیم؟

مسائل جسمی و روحی: ADHD می تواند باعث بروز مسائلی در ارتباط با سلامتی فرد بشود؛ پراشتهایی و پرخوری عصبی، سوء مصرف مواد، اضطراب و تنش مزمن و اعتماد به نفس پایین. علاوه بر این ممکن است به دلیل انجام ندادن معاینات پزشکی، فراموش کردن یا نادیده دریافت قرار ملاقات با پزشک، رعایت نکردن دستورالعمل های پزشکی و فراموش کردن مصرف داروها، با مسائل جدی روبه رو شوید.

مسائل کاری و مالی: بزرگسالان مبتلا به اختلال بیش فعالی و کمبود توجه اغلب با مسائل شغلی دست و پنجه نرم می کنند و همیشه احساس کم کاری و اهمال کاری می کنند. شما ممکن است در حفظ شغل خود، پیروی از قوانین کارفرما، رعایت مهلت های قانونی و پایبند بودن به روال اداری مشکل داشته باشید. همچنین در مدیریت امور مالی هم ممکن است با مسائلی روبرو شوید؛ مثلا با قبض های پرداخت نشده، مدارک و رسیدهای گم شده، یا بدهی به دلیل خریدهای ناگهانی و تکانشی دست وپنجه نرم کنید.

مسائل مربوط به رابطه: علائم مربوط به بیش فعالی می تواند بر روی روابط کاری، عاطفی و خانوادگی تأثیرات مخربی بگذارد. ممکن است از نق زدن مداوم عزیزان خود برای مرتب شدن، گوش دادن با دقت بیشتر و یا نظم و ترتیب دادن به امور، به ستوه آمده باشید. از طرف دیگر، نزدیکان شما ممکن است به خاطر بی مسؤولیتی یا بی تفاوتی شما، احساس کنند که به آن ها صدمه وارد شده و نسبت به شما کینه به دل داشته باشند.

• بهترین کارهایی که می توانید برای سلامت ذهن و روان خود انجام بدهید

دامنه گسترده اثرات ADHD می تواند منجر به احساس شرم و خجالت، ناامیدی، ناتوانی و از دست دادن اعتماد به نفس شود. ممکن است احساس کنید که هرگز نخواهید توانست زندگی خود را تحت کنترل درآورید یا توانایی های بالقوه خود را شکوفا کنید. به همین دلیل تشخیص ADHD بزرگسالان می تواند باعث احساس تسکین و امیدواری بشود. این مسأله به شما کمک می کند که برای اولین بار متوجه شوید که ماهیت مشکل شما چیست و همین طور این مساله که بخاطر مسائل پیش آمده تنها شما مقصر نیستید و مسائلی که شما به واسطه اختلال بیش فعالی بزرگسالان تجربه کرده اید در نتیجه ضعف شخصی یا مشکل شخصیتی نیستند.

اقدامات مفیدی که برای کاهش اثرات ADHD بزرگسالان می توانید انجام دهید

می توانید با درک درستی از چالش ها و مسائل ایجاد شده به واسطه ADHD و به کمک استراتژی های درمانی ساختاریافته، تغییرات معنادار و مهمی در زندگی خود ایجاد کنید. بسکمک از بزرگسالان مبتلا به اختلال کمبود توجه روش های معناداری را برای مدیریت علائم این بیماری و استفاده از استعدادها و توانایی های ذاتی خود و ساختن یک زندگی پربار و رضایت بخش، پیداکرده اند. برای کنترل این اختلال شما لزوما به مداخله خارجی نیازی ندارید، حداقل نه همیشه. اقدامات زیادی وجود دارد که می توانید برای کمک به خود و کنترل علائم ADHD انجام دهید.

ورزش و تغذیه سالم؛ ورزش نسبتا شدید و منظم به شما کمک می کند انرژی اضافی و پرخاشگری را به شکل مثبت صرف آرامش روح و جسم خود بکنید. با مصرف طیف گسترده ای از غذاهای سالم و محدود کردن مصرف غذاهای شیرین می توانید تغییرات خلق را به حداقل ممکن خود برسانید.

خواب کافی؛ هنگامی که خسته هستید، تمرکز، مدیریت استرس و بهره وری کاهش پیدا می کند، در نتیجه به انجام رساندن مسئولیت هایتان با سختی روبه رو می شود. با خاموش کردن تلویزیون و کنار گذاشتن موبایلتان حداقل یک ساعت قبل از خواب و خوابیدن به مدت 7 تا 9 ساعت، به رفع خستگی و افزایش تمرکز خود کمک کنید.

مدیریت بهتر زمان بهتر؛ برای همه چیز مهلت مشخص کنید، حتی برای کارهای به ظاهر کوچک. از تایمر و زنگ های هشدار برای مدیریت بهتر زمان استفاده کنید. در فواصل مشخص استراحت کنید. با انجام کارها به محض محول شدن آن ها به شما از تجمع بیش از حد کارها و اهمال کاری جلوگیری کنید. کارهای دارای زمان بندی را اولویت بندی کنید و هر تکلیف، پیام یا فکر مهم را یادداشت کنید.

روی روابط خود کار کنید؛ فعالیت های مشترکی را با دوستان خود برنامه ریزی و اجرا کنید و دامنه تعاملات خود را حفظ کنید. در مکالمه و ارتباطات آنلاین هوشیار باشید: وقتی دیگران صحبت می کنند گوش دهید و سعی کنید خیلی سریع جواب ندهید، همین طور درباره پیامک ها یا ایمیل ها و سایر چیزها. با افرادی که دلسوزند و مبارزه شما با ADHD را درک می کنند رابطه برقرار کنید.

یک محیط کار حمایتی ایجاد کنید؛ به طور مرتب از اقدامات لازم لیست تهیه کنید، از کدگذاری رنگی استفاده کنید، یادآور درست کنید، برای خودتان یادداشت بنویسید و برای انجام امور مختلف روش و رویه های مشخص تدوین و اجرا کنید. در صورت امکان کاری را انتخاب کنید که به شما انگیزه می دهد و به آن علاقه دارید. دقت کنید تا متوجه شوید در چه زمان ها و چه شرایطی بهترین کارایی را دارید، سپس همان شرایط را بر روی محیط کاریتان اعمال کنید تا نتایج بهتری به دست آورید. همکاری با افراد دارای خلاقیت کمتر ولی منظم و سازمان یافته، مشارکتی سودمند برای هر دو طرف رابطه ایجاد می کند.

ذهن آگاهی را تمرین کنید؛ اگرچه حتی تأمل کردن و فکر کردن هم برای برخی از افراد مبتلا به ADHD سخت است، اما انجام مراقبه منظم و روش ذهن آگاهی می تواند به شما کمک کند ذهن شلوغ خود را آرام کرده و کنترل بیشتری بر احساسات خود کسب کنید. در ابتدا برای مدتی کوتاه مدیتیشن کنید و با کسب تسلط بیشتر بر آن، مدت زمان آن را بیشتر کنید.

• 17 فایده باورنکردنی مدیتیشن برای سلامت ذهن و جسم

بیش فعالی را سرزنش کنید؛ نه خودتان را. بزرگسالانی که مبتلا به بیش فعالی اند اغلب خود را به خاطر مسائل شان سرزنش می کنند یا با منفی نگری به خود نگاه می کنند. این مسأله می تواند منجر به کاهش عزت نفس، اضطراب یا افسردگی شود. اما این مساله تقصیر شما نیست که بیش فعالی دارید و هر چند قادر به تغییر ساختار مغز و اعصاب خود نیستید، اما می توانید برای جبران نقاط ضعف خود گام هایی بردارید و شکوفایی را در همه زمینه های زندگی خود تجربه کنید.

برای درمان و کنترل ADHD چه زمانی به کمک متخصصین نیاز داریم؟

اگر با وجود تلاش های خودکمک برای مدیریت علائم ADHD، آن ها هنوز مانع زندگی سالم شما می شود، ممکن است وقت آن فرا رسیده باشد که از متخصصان کمک بگیرید. بزرگسالان مبتلا به ADHD می توانند از شیوه های درمانی مختلف ازجمله مربیگری رفتاری، درمان فردی، گروه های خودکمک، مشاوره حرفه ای و دارو درمانی زیر نظر روانپزشک بهره مند شوند.

درمان بزرگسالان مبتلا به اختلال کمبود توجه، همانند درمان بچه ها، باید شامل همکاری تیم درمانی با اعضای خانواده و همسر فرد باشد.

افراد حرفه ای آموزش دیده در زمینه اختلال بیش فعالی می توانند به شما در کنترل رفتارهای تکانشی، مدیریت وقت و هزینه ها، منظم شدن، افزایش بهره وری در خانه و محل کار، کنترل استرس و عصبانیت و برقراری ارتباط بهتر کمک کنند.

چنانچه این اقدامات که به طور کامل در این مقاله آمده اند، نتوانستند به شما در بهبود علائم و مسائل ناشی از ADHD در زندگیتان کمک کنند، شما باید مشکل خود را با یک متخصص حوزه روانشناسی و یا در صورت لزوم متخصص روانپزشکی مطرح کنید تا بتواند ضمن ارائه راه حلهای درمانی مناسب با شرایط شما به بهبود این علائم کمک کند و کیفیت زندگی شما را بهبود ببخشد.

منبع: HelpGuide