حسینی: قانون و ساختار به تنهایی نمی تواند مسائل را حل نماید ، مزیت ها و آسیب های کمیسیون خانواده - وبلاگ علیکایی

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرنگاران، این روزها مجلس یازدهم محل بحث کمیسیون جدیدی شده که مخالفان و موافقان زیادی را در پی داشته است. کمیسیون خانواده حلقه مفقوده زندگی اجتماعی مردم ما در کشوری است که پرچم اسلام را برافراشته و باید خیلی زودتر از آنکا بنیان خانواده دچار مشکل گردد مورد توجه قرار بگیرد.

برای همین موضوع به سراغ نرگس حسینی، عضو سابق اتحادیه انجمن اسلامی تحکیم وحدت و عضو فعال در زمینه زنان و خانواده رفتیم تا نظرات او را درباره این موضوع بهتر و بیشتر بدانیم.

خبرنگاران: عملکرد مجلس های پیشین در حوزه خانواده را چگونه برآورد می کنید؟

نرگس سادات حسینی: متاسفانه یک اشکالی که در رویکردهای مجلس های مختلف وجود دارد این است که هرمجلسی براساس نظرات خود و بر خلاف رویه ای که بخواهد استناد کند به قوانین بالا دستی که موجب ایجاد وحدت رویه ای در تمام مجلس ها گردد عمل می نماید. در بحث خانواده نیز در مجلس های گذشته ما چنین مواردی را داشته ایم برای مثال در دوره ای بحث خانواده مورد توجه جدی قرار می گرفت و در دوره ای دیگر قوانین خانواده پیگیری می شد.

هرکدام از این رفتارها به نوبه خود اشکالات خاص خود را دارند، در مجلسی مثل مجلس گذشته که ظاهرا دغدغه خانواده را داشتند و می خواستند به نفع خانواده کار نمایند ما این اشکال را می دیدیم که عملا طرح ها و قوانین و لایحه هایی که از طرف دولت می آمد و دولت بر روی آنها اصرار داشت عملا ضد خانواده محسوب می شد. واضح ترین طرح ضدخانواده که بیشترین جنجال را هم به پا کرد بحث ممنوعیت ازدواج زیر یک سنی بود و خودشان هم تناقض داشتند و تعیین نبود که چه سنی را می خواهند ممنوع نمایند. ولی انچه که منتشر می شد این بود که می خواهند ازدواج زیر 18سال را ممنوع نمایند و این عملا نشان دهنده این است که قوانین ضدخانواده درحال تصویب بوده است؛ چرا که بسیاری از ازدواج هایی که در کشور ما شکل می گیرد زیر 18 سال است. فارغ از اینکه ما قبول داریم برخی ازدواج ها زود هنگام و اجباری نباید صورت بگیرد اما این مسئله ربطی به تصویب قانونی این چنینی ندارد.

در مجلس های قبل از این دوره هایی را داشته ایم که دوست داشتند در حوزه خانواده کاری را انجام دهند اما متاسفانه پیروز به انجام آن نشدند و قوانینی که پیگیری می شد برای اجرا و تصویب قوانین هوشمندانه ای نبود. گاهی اوقات ما حس می کنیم اگر مسئله ای پیش می آید باید طرحی عظیم و با ساختاری کلان طراحی کنیم که این مسئله را حل نماید. در حالی که وقتی بخواهیم طرحی گسترده را اجرایی کنیم یکسری جزئیات و ضمانت هایی که در هرقانونی می تواند وجود داشته باشد را از دست می دهیم چرا که به صورت گسترده وارد کار شده ایم. برای مثال با تغییر یک عدد کوچک می توان حرکت بسیار مثبتی را در قانون رقم زد اما وقتی یک لایحه گسترده با تبصره و بندهای زیاد بدون تعیین کردن نهاد متولی و بودجه و ... برای تصویب پیشنهاد می گردد نمی تواند حلال مسائل باشد.

من فکر می کنم در بسیاری از قوانین خود هوشمندی لازم را نداشته ایم و نکته ای که پیش می اید اینجاست که پیگیری مجدانه برای حل یک مسئله را در مجلس نداشته ایم. وقتی قرار باشد مسئله ازدواج جوانان حل گردد آنقدر این مسئله عمیق شده است که با یکی دو رویکرد نمی تواند دچار تحول اساسی و بنیادین گردد، آنچه که ما با ان روبرو هستیم یک نوع ساده انگاری و ساده نگری درمواجهه با اقداماتی است که می تواتد مسائل را حل نماید و همین امر موجب شده تا بسباری از مسائل حل نشده باقی بمانند.

خبرنگاران: آیا چالشها و کمبودهایی در باره خانواده در کشور وجود دارد؟ مربوط به عملکرد کدام نهاد می گردد؟

حسینی: چالش های ما مربوط به بسیاری از حوزها است، ما نمی توانیم بگوییم در بحث قوانین فقط مشکل داریم بلکه در بخش هایی دیگر اعم از اجرا و ساختار و امثالهم دچار چالش هایی هستیم و فقط این چالش ها مربوط به یک بخش نیست. در جمهوری اسلامی ما با همه وجود اینکه مسئله خانواده و زن مسائل مهمی هستند و به گفته رهبری از مسائل مهم کشور محسوب می شوند اما به صورت تعیینه ای برای پیگیری جدی تر دیده نمی گردد و در بحث زنان نیز اگرچه با رویکردهایی که تا به امروز بوده است چندان موافق نیستیم اما ساختارهایی هستند که دنبال حل مسائل زنان باشند اما خانواده یک موضوع مهجورمحسوب می گردد که تقریبا در هیچکدام از ساختارهایمان به درستی به ان نپرداخته ایم.

درحال حاضر یک شورای عالی انقلاب فرهنگی و یک معاونت زنان و خانواده را داریم و فراکسیون زنان و خانواده. این نهادها بعضا در تعارض با یکدیگر قرار می گیرند و سازوکارشان در قبال یکدیگر هنوز تعیین نیست و هرکدام مطابق آنچه که فکر می نماید درست است پیش می رود.

در مجلس هم فراکسیون خانواده صندلی حقوقی دقیق و تعیینی ندارد که بخواهد توجه لازم را برانگیزد و آنچه که شنیده شده این است که شاید حتی از سر لج و لجبازی این فراکسیون تشکیل شده باشد و نتوانسته به ان خوبی که باید و شاید عمل کند.

اما شاید در مجلس ما یکی از اتفاقاتی که باید بیفتد این است که برای جدی تر پیگیری کردن مسائل خانواده می باید کمیسیون خانواده تشکیل گردد که هنوز ما ندیدیم و مجلس های ما هنوز نتوانستند به این موضوع بپردازند و احتیاج است که به قوانین و ساختار یک بازنگری نمایند و این مسئله را به طور جدی مورد آنالیز قرار بدهند.

خبرنگاران: تشکیل کمیسیون خانواده در مجلس چقدر می تواند تاثیرگذار باشد؟

حسینی: قانون و ساختار به تنهایی نمی تواند مسائل ما را حل نماید، بلکه ایجاد ساختار می تواند توجه ان مجموعه را به موضوع منعطف کند و بستری را فراهم کند که روی ان موصوع به صورت تخصصی تر و جدی تر منعطف شد و ان را عملی کرد . در واقع زمانی ما می توانیم بگوییم کمیسیون خانواده زمانی عملی می گردد که رویکرد مجلس این باشد که مسئله خانواده جزو اولویت های اولش باشد.

در مجلس فعلی یکی از اتفاقات خوبی که افتاده این است که تعدادی از نمایندگان حضور دارند که پیش از ورود به مجلس کارشان به طور تخصصی در حوزه خانواده و زنان بوده است و الان هم می بینیم یکی از این افراد رئیس فراکسیون زنان شده است. این مسئله این نوید را به ما می دهد که این مجلس حداقل تخصص لازم را دارد و حداقل افرادی متخصص در این زمینه در مجلس حضور دارند که این موضوع را بتوانند مورد پردازش تخصصی قرار دهند و فارغ از فضای سیاسی و ایجاد کارنامه برای خودشان واقعا پیش از مجلس نیز دغدغه شان همین بوده است.

باتوجه به اینکه این موضوع را در این مجلس داریم می گردد این تخصص در ساختار هم یاری کند. البته بازهم یک پیش شرطی وجود دارد و آنهم این است که کل مجلس با این رویکرد جدید همراهی داشته باشند چنانچه کل مجلس با این موضوع همراهی ننمایند نمی توانند این موضوع را به خوبی پیش ببرند.

خبرنگاران: مزیت ها و آسیب های کمیسیون خانواده از نظر شما چیست؟

حسینی: اینکه ما برروی یک موضوع متمرکز شویم فارغ از موضوعات دیگر و جزو اولویت ها قراردادن این مسئله از نقاط قوت این کمیسیون است. اما نقطه ضعف ان این می تواند باشد که صرف ایجاد کمیسیون خانواده یا هرچیز دیگری این مسئله به خودیِ خود نمی تواند حل گردد و نباید موضوع تشکیل این کمیسیون موجب انحراف از اصل مسئلع که کار کردن بر روی این موضوع است غافل شویم، در واقع یکی از معایب آن می تواند همین باشد. یکی دیگر از معایب آن می تواند این باشد که در آن ساختار آنقدر درگیری برای نمایندگان مجلس ایجاد گردد که همین نظم دهی به آن به خودی خود موجب عفلت از اصل مسئله شویم.

مسئله خانواده به قدری گسترده است که به بسیاری از بخش های ما اعم از مالی، اجتماعی، فرهنگی و ... مربوط می گردد. نمی گردد گفت که فقط یک ساختار می تواند این موضوع را به تنهایی حل نماید مجلس تنها وظیفه قانونگذاری و نظارت را دارد و این دوکار بدون بخش اجرا به هیچ دردی نمی خورند از این جهت این دومسئله بدون ساختارهای فرهنگی ما و ....اجرایی نیستند.

دولت ما یک معاونت زنان دارد و حداقل در این چندسال می بینیم که فقط معاونت زنان است صرفا و در زمینه زنان کار می نماید، البته ما دغدغه انها را ستایش می کنیم اما این را باید توجه داشته باشیم که وقتی اسم یک ساختار می گردد معاونت زنان و امور خانواده و فقط به یکی از این دوموضوع رسیدگی می گردد آسیبهایی را درپی خواهد داشت. پس ما در دولتمان این کمبود را داریم و تا الان اسیبهای جدی در این زمینه خورده ایم. یکی دیگر از مسایلی که بعد از دولت در اولویت قرار می گیرد بحث ورود قوه قضاییه به این موضوع است که بخواهد به طور جدی روی بحث خانواده وارد گردد و فارغ از رویکرد جدیدی که قوه قضاییه به خودش گرفته است درباره خانواده اما هنوز ضعف بسیاری وجود دارد و البته در رویکرد جدید ناخبرهای خوبی می شنویم که در بخشی از قوه قضاییه گروهی برای بانوان و خانواده مشغول کار است اما صرفا این خبرها نمی تواند کارساز باشد و شاید بگردد گفت یکی از مسائلی که در زمینه خانواده وجود دارد بحث ازدواج است و طلاق که درتمامی نهادها باید مورد توجه یرار بگیرد و نمی گردد سکوت کرد تا چندسال بعد به بحران بخوریم.