ترفندهای ساده و کاربردی برای آموزش استفاده از توالت به بچه ها نوپا - وبلاگ علیکایی

بچه ها نوپا در دنیای خودشان سیر می نمایند و از ابراز احساسات مختلف خود ترسی ندارند؛ به همین دلیل وقتی شروع به آموزش موضوعی به آن ها می کنید، اوضاع خیلی خوب پیش نمی رود. اگر هم این موضوع آموزشی در ارتباط با استفاده از توالت باشد، شرایط به شکل بسیار ناامید نماینده ای پیش می رود.

امروز در خبرنگاران مگ تصمیم گرفته ایم ترفندها و تمرین های کوچکی را در این خصوص به شما یاد بدهیم تا در زمان آموزش کودک خود از آن ها بهره ببرید.

چه زمانی آموزش را شروع کنیم؟

آموزش کارهای ساده و برطرف احتیاجات روزانه برای والدین و بچه ها یک فرایند کاملا فردی است و نمی توان زمان مشخصی برای آن معین کرد. البته رو ش های مختلفی وجود دارد که می توانید برای تشخیص زمان مناسب و شروع آموزش از آن ها بهره ببرید. مهم ترین نکته ای که باید در این خصوص در نظر داشته باشید، آمادگی کودک نوپای شما برای دریافت آموزش است.

بچه ها معمولا در سن بین 18 ماه تا 3 سال، آماده دریافت آموزش های مختلف می شوند. اما در این بین استثنا هم وجود دارد و گاهی کودک به 4 سالگی می رسد اما هنوز نمی توانید موضوعات ساده را به او آموزش دهید.

در ادامه برخی از نشانه های آمادگی کودک برای آموزش رفتن به دستشویی را برای شما می گوییم. این علائم در دو بخش جسمی و ذهنی دسته بندی می گردد و نشان دهنده آن است که کودک شما توانایی کنترل مثانه و روده خود را به دست آورده است.

• انواع ترس در بچه ها و روش های مؤثر برای غلبه بر آن ها

علائم آمادگی جسمی کودک برای استفاده از توالت

• گذراندن ساعت های خشک طولانی تر: کودک نوپای شما بدون اینکه خود را خیس کند، چندین ساعت بازی می نماید یا می خوابد و حتی در خواب شبانه هم پوشک خود را خیس نمی نماید.
• گذراندن شب ها بدون اجابت مزاج: روده کودک در طول خواب شبانه کار نمی نماید و این نشانه خوبی از کنترل آن ها بر اجابت مزاج است.
• کودک به شما اعلام می نماید ادرار یا مدفوع دارد: وقتی کودک شما احتیاج به دستشویی رفتن را اعلام می نماید یعنی درک کاملی از این کار دارد و آماده آموزش دیدن است.
• برای دستشویی رفتن از اتاق خارج می گردد یا خود را پنهان می نماید: وقتی کودک برای مدفوع کردن خود را پنهان می نماید نشانه ای این است که حریم شخصی را می شناسد و سعی در حفظ آن دارد. این موضوع نشانه مطلعی کودک از کاری است که در حال اجرا آن است، پس ممکن است به زمان مناسب برای ارائه آموزش رسیده باشید.

علائم آمادگی احساسی و ذهنی کودک برای استفاده از توالت

• علاقه به استفاده از توالت
• اعلام احتیاج به توالت زمانی که پوشک دارد.
• تمایل به نشستن روی توالت مخصوص بچه ها
• درخواست استفاده از لباس زیر
• تمایل به انجام مستقل کارهای بهداشتی مربوط به توالت

اگر کودک شما ترکیبی از دو دسته علائم بالا را داشت یعنی زمان آموزش او فرا رسیده است.

اضطراب توالت

اگر کودک شما برای استفاده از توالت درگیر ترس و اضطراب می گردد نشانه این است که هنوز آمادگی لازم برای استفاده از آن را ندارد. همچنین ممکن است نشانه این باشد که برای استفاده از توالت هنوز احتیاج به یاری دارد و باید او را همراهی کنید.

یکی از راه های یاری به کودک، انجام بازی های مختلف در ارتباط با استفاده از توالت است. شما می توانید به یاری عروسکی که خیس شده با او بازی هایی را انجام دهید و از او بخواهید در نقش والدین عروسک، او را به توالت برده و یاریش کند.

به این صورت اضطراب او را نسبت به توالت از بین برده، به او فرصت می دهید تا به احساس خود کاملا مطلع گردد و بتواند بدون ترس از آن استفاده کند.

روش های مختلف آموزش آسان

روش های مختلفی برای آموزش کودک نوپا در استفاده از توالت وجود دارد که می توان آن ها را به سه دسته کلی تقسیم کرد.

1. همراهی با کودک

با استفاده از این روش شما منتظر می مانید تا کودک به استفاده از توالت علاقه نشان دهد و سپس با او همراه می شوید و حمایتش می کنید. فراموش نکنید که بابت استفاده از توالت به او پاداش و جایزه ندهید. در این روش استفاده از توالت یک کار طبیعی محسوس می گردد که مانند راه رفتن، احتیاجی به آموزش ندارد پس جایزه ای هم در کار نیست.

البته طبیعی انگاشته شدن استفاده از توالت به این معنی نیست که شما نقشی در آن ندارید. شما می توانید به یاری خواندن کتاب های آموزشی در این مورد برای کودک، مدل سازی استفاده از توالت و خرید یک توالت اختصاصی برای کودک و قرار دادن آن در حمام او را در این جهت تشویق و همراهی کنید.

ایرادی که در این روش وجود دارد طولانی بودن زمان یادگیری آن است. بچه های که با استفاده از این روش آموزش می بینند، معمولا در سنین 3 تا 4 سالگی می توانند به صورت مستقل از توالت استفاده نمایند. پس اگر در نظر دارید که فرزندتان را به مهد کودک بفرستید، ممکن است این مساله برای او مشکل ساز گردد، زیرا تمام بچه ها در مهد باید لباس زیر بپوشند و نمی توانند از پوشک استفاده نمایند.

2. آموزش 2 تا 3 روزه

این روش توسط دو روانشناس کودک به نام های ریچارد فاکس و ناتان آزرین ابداع شده است. در این روش مانند روش اول منتظر می مانید تا کودک به استفاده از توالت تمایل نشان دهد اما وقتی آمادگی او را مشاهده کردید کاملا وارد عمل می شوید تا کارها را خیلی سریع یاد بگیرد. این کار مانند روش های آموزشی مورد استفاده در بوت کمپ های آموزشی است. مراحل اصلی این روش به توضیح زیر است، البته فراموش نکنید که با توجه به تمایلات کودک و امکانات خود می توانید به آن تنوع هم بدهید:

• شما به عنوان والدین باید برای یک برنامه آموزشی 2 تا 3 روزه، آماده باشید.
• به کودک بگویید که دیگر قرار نیست از پوشک استفاده کند و نوبت به توالت رسیده است. بهتر است به صورت نمایشی یک پوشک را دور بریزید تا کودک کاملا باور کند که مجبور است فقط از توالت استفاده کند.
• در طول مدت زمان معین شده کودک را زیر نظر بگیرید تا بتوانید نشانه های آمادگی استفاده از توالت را در او ببینید. به او بگویید می تواند خودش آماده گردد و حتی برای استفاده ، کامل برهنه گردد. در این صورت می توانید به راحتی آمادگی او را برای استفاده ببینید و به یاری او بروید.
• ابتدا او را به سمت توالت ببرید تا احتیاج به نشستن در او ایجاد گردد و با آن ارتباط برقرار کند. به او یاری کنید یاد بگیرد فقط باید زمانی به سراغ توالت برود که احساس ادرار یا مدفوع دارد.
• پس از اینکه کودک در تشخیص احساس احتیاج به توالت و استفاده از آن مهارت پیدا کرد، به او پوشیدن لباس زیر را آموزش دهید. برخی از افراد توصیه نموده اند که قبل از آموزش استفاده از لباس زیر، فقط یک شلوار به او بپوشانید تا متوجه عدم وجود پوشک بگردد. برخی از بچه ها لباس زیر را با پوشک اشتباه می گیرند و ممکن است برای ادرار یا مدفوع به توالت مراجعه ننمایند. البته این موضوع در هر کودکی متفاوت است و شما باید تشخیص بدهید که کدام روش مناسب تر است.
• وقتی کودک شما پیروز به پوشیدن لباس زیر و شلوار شد، به او اجازه دهید که مانند روزهای عادی بازی کند. در این مرحله باید او را زیر نظر بگیرید و ببینید به موقع به توالت مراجعه می نماید یا خیر.

مزیت این روش این است که در چند روز انجام می گردد و زمان زیادی صرف آموزش نمی گردد. اما همین فشردگی آموزش و عدم پیروزیت در کوشش های اول، ممکن است در کودک ایجاد احساس اضطراب و نگرانی کند.

3. اولین ارتباط را به روشی خاص ایجاد کنید

این روش اولین بار توسط دکتر تی.بری.برازلتون در سال 1962 و برای برطرف مشکل یبوست در بچه ها و همچنین مسائل دیگری که به دلیل آموزش فشرده ایجاد می گردد، مورد استفاده نهاده شد و تا امروز مورد استفاده بسیاری از متخصصان رشد کودک بوده است. روش انجام کار به توضیح زیر است:

• وقتی کودک شما از نظر جسمی آماده بود، یک توالت مخصوص کودک بخرید. توجه کنید که نشانه های آمادگی جسمانی را با آمادگی ذهنی اشتباه نگیرید.
• توالت را در محل مخصوصی، مثل حمام، قرار دهید و اجازه دهید تا کودک آن را کاملا آنالیز کند. سپس او را تشویق کنید که با لباس روی آن بنشیند.
• اگر این کار را به راحتی انجام داد، دفعه بعدی که خواست روی توالت بنشیند پوشک را در بیاورید.
• این روش به آرامی پیش می رود اما برای کودک یک آشنایی پیوسته و مداوم با توالت ایجاد می نماید. ممکن است از شروع آموزش تا زمان استفاده مستقل کودک از توالت یک سال طول بکشد. فراموش نکنید که برای جلوگیری از ایجاد اضطراب در کودک، آموزش باید به آرامی پیش برود و کودک را تحت فشار نگذارید.

4. حذف ایجاد ارتباط اولیه با توالت

در این روش پس از مشاهده اولین نشانه های آمادگی در کودک از او می خواهید که به جای پوشک، از حمام برای ادرار و مدفوع استفاده کند. بعد از ایجاد مهارت های لازم برای استفاده از روشی غیر از پوشک، می توانید او را با توالت آشنا کنید. بسیاری از والدین از این روش استفاده نموده اند و به نتیجه مطلوب رسیده اند.

کدام روش را انتخاب کنیم؟

بر اساس مطالعات اجرا شده روش 2 و 3 کارآمدترین و نتیجه بخش ترین روش ها برای آموزش استفاده از توالت به کودک است. باید توجه داشته باشید که این یک مطالعه گسترده بوده و ممکن است برای کودک شما روش 1 یا 4 پیروزیت آمیز باشد. پس بهتر است با توجه به شخصیت و علائق کودک تان یک روش آموزشی را انتخاب کنید.

اشتباهات متداول در آموزش

انجام تمرینات کوچک با مسائل مختلفی روبه رو است و همین امر باعث ایجاد احساس ناامیدی در کودک می گردد. اگر با اشتباهات رایج در این راه آشنا باشید می توانید مانع پیش آمدن آن ها شده و در نتیجه، از قرار دریافت کودک در شرایط جلوگیری کنید.

• ناراحت شدن از اتفاقات تصادفی: به کودک خود بگویید اتفاقات مختلف به صورت تصادفی پیش می آیند و موضوع مهمی نیست. شما در کنارش هستید و به او یاری می کنید.
• خجالت دادن کودک: زمانی که کودک به اشتباه لباس زیر خود را کثیف می نماید از جملات سرزنشی استفاده نکنید. به او نگویید که پوشک فقط برای نوزادان است و باید بابت استفاده از پوشک شرمسار باشد. برخی از والدین برای تشویق کودک خود در استفاده از توالت، از جملات منفی درباره پوشک استفاده می نمایند. این کار اشتباه است و باعث ایجاد احساس شرمندگی در کودک می گردد. بر اساس مقالات روانشناسی، این کار حتی ممکن است پیامدهای منفی هم به دنبال داشته باشد.
• راه اندازی جنگ قدرت: همواره به یاد داشته باشید که با استفاده از زور نمی توانید در فعالیت های بدنی کودک تاثیر مثبت داشته باشید. به علاوه، زورگویی و جنگ قدرت مورد علاقه هیچ کس نیست. اگر کودک شما از یادگیری استفاده از توالت ناراحت است و احساس خستگی می نماید، بهتر است کمی به او زمان دهید و خودتان هم استراحت کنید.
• جایزه دادن: جایزه دادن در ارتباط با یادگیری مسائلی که مورد احتیاج کودک است اصلا توصیه نمی گردد. همچنین جایزه می تواند کودک را در انجام کارها بدعادت کند. شما می توانید برای تشویق کودک، موضوع آموزشی را به یک بازی تبدیل کنید. احساس پیروزیت پس از انجام کاری، خرید لباس زیر جدید و بامزه، رفتن به مدرسه و پیش دبستانی و امکان بازی کردن با خواهر و برادر عظیم تر می تواند نمونه هایی از کارهای تشویقی مناسب باشد. همچنین استفاده از جملات تشویقی بسیار توصیه شده است.
• دلسرد شدن در صورت پیش آمدن اشتباه های مکرر: ممکن است کودک شما پس از یک هفته آموزش باز هم گاهی فراموش کند که به توالت مراجعه نموده و لباس زیر خود را کثیف کند. در این صورت اصلا جای نگرانی نیست، این تغییر عظیمی در زندگی کودک است و احتیاج به زمان دارد. اگر این اتفاق برای مدت طولانی پیش آمد یا به نظرتان غیرعادی بود بهتر است در این مورد با یک پزشک متخصص بچه ها مشورت کنید.

مطمئن باشید در خاتمه روز کودک شما در استفاده از توالت پیشرفت خواهد نمود. سعی کنید در طول آموزش آرام باشید و بر ایجاد تجربه ای مثبت برای او تمرکز کنید.

نکات ساده مربوط به آموزش استفاده از توالت برای پسران

احتیاج آموزشی پسران در استفاده از توالت کمی با دختران متفاوت است. در ادامه چند نکته کوچک و مهم را آورده ایم که در این کار به شما یاری خواهد نمود.

• شکیبا باشید: به صورت طبیعی پسران تمایل دارند دیرتر از دختران از توالت استفاده نمایند. کارشناسان بر این باورند که پسران بیشتر به حرکات پر هیجان مثل دویدن و پریدن علاقه دارند و مثل دختران حوصله نشستن روی توالت را ندارند.
• قبل از تقلید کردن، به او آموزش دهید: یک پسر بچه ممکن است بخواهد از پدر یا برادر خود تقلید کند و به شکل ایستاده ادرار کند. اگر به او آموزش های لازم را نداده باشید مطمئنا با این کار لباس خود و اطراف را کثیف می نماید. قبل از اینکه در او تمایل به ادرار کردن به روش عظیمترها ایجاد گردد، بهتر است به او مهارت های لازم را آموزش دهید. اگر لازم بود در طول آموزش به او اجازه دهید تا ایستاده ادرار کند.
• برای او هدف معین کنید: وقتی کودک شما شروع به ادرار کردن به روش ایستاده کرد، برای او یک هدف معین کنید تا به آن سمت ادرار کند. مثلا یک وسیله کوچک قابل شستشو را در مقابل او قرار دهید و بگویید آن را هدف بگیرد.
• یک توالت با گارد محافظ بخرید: این مدل از توالت های کودک به شما یاری می نماید تا از پاشیدن احتمالی ادرار به اطراف جلوگیری کنید. همچنین اگر کودک شما تمایلی به نشستن روی توالت نداشته باشد می تواند به راحتی به شکل ایستاده ادرار کند، می توانید با استفاده از گارد محافظ به او اجازه دهید تا این کار را بکند.
• با هم کتاب های آموزشی کوچک را بخوانید: می توانید به وسیله خواندن کتاب های آموزشی در ارتباط با استفاده از توالت، علاوه بر آموزش نحوه استفاده به کودک خود، اضطراب او را در خصوص توالت کاهش دهید. بهتر است از کتاب هایی بهره ببرید که به جای استفاده از اصطلاحات بچه هاه و بی اساس، از زبان آناتومی صحیح استفاده می نمایند.

نکات ساده مربوط به آموزش استفاده از توالت به دختران

دختران معمولا خیلی زود تمرین کردن را شروع می نمایند و این تنها تفاوت آن ها با پسران نیست. در ادامه نکات آموزشی ساده ای را بیان می کنیم که به شما در این راه یاری می نماید.

• همراه با کودک کتاب های آموزشی کوچک بخوانید: صرف وقت با کودک تان برای خواندن کتاب های آموزشی، می تواند به کاهش اضطراب او در استفاده از توالت یاری کند. فراموش نکنید که بسیار مهم است از کتابی بهره ببرید که اصطلاحات آناتومیکی صحیحی به کار برده باشد.
• روش شستن و خشک کردن صحیح را آموزش دهید: روش شستن و خشک کردن اشتباه می تواند باعث ایجاد عفونت های ادراری گردد، پس ضروری است حتما روش صحیح، یعنی شستن و خشک کردن از جلو به عقب، را به او آموزش دهید. دقت کنید تا زمانی که کودک شما در این موضوع مهارت لازم را پیدا ننموده است، ضروری است حتما به او یاری کنید.

چه چیزهایی برای شروع آموزش مورد احتیاج است؟

پاسخ این سوال فقط سه مورد ساده است: صبر، زمان و مواد شوینده زیاد!

جایگاه توالت دوست دار محیط زیست

غیر از سه مورد ذکر شده در بالا، یک جایگاه توالت مناسب به آموزش بهتر یاری می نماید. یک جایگاه کوچک و مناسب برای کودک نوپا بهتر از یک توالت معمولی مخصوص کودک است.

این جایگاه ها معمولا از جنس پلاستیک ساخته می شوند، پس اگر از دسته افراد علاقه مند به موضوعات محیط زیستی هستید بهتر است یک توالت مخصوص کودک دست دوم بخرید یا اگر تمایل به خرید یک توالت نو دارید، حتما کالایی بخرید که از مواد اولیه بادوام ساخته شده باشد. با این کار می توانید وقتی کودک تان عظیم شد، آن را در اختیار شخص دیگری قرار دهید.

از پوشک های مخصوص شب بهره ببرید

معمولا بچه ها برای استفاده از توالت در روز آماده هستند اما هنوز نمی توانند در خواب کنترلی بر روی مثانه و روده خود داشته باشند. پس بهتر است در شب و هنگام خواب از پوشک شب بهره ببرید. به شما اطمینان می دهیم که این کار تاثیر منفی بر مهارت های او نمی گذارد.

دقت کنید که صبح پس از بیدار شدن و قبل از اینکه کودک ادرار یا مدفوع کند، پوشک را از او جدا نموده باشید. برای این کار می توانید از کهنه های پارچه ای که از مواد طبیعی و بدون کلر فراوری شده اند، بهره ببرید.

سخن آخر

پیروزیت در آموزش انواع مختلفی دارد و این موضوع کاملا به شما و کودک تان وابسته است. شما باید در کنار یکدیگر برای رسیدن به هدف گام بردارید و پیروزیت های کوچک را تجربه کنید.

فراموش نکنید که تمرکز بر استحکام ارتباط بین شما و فرزندتان مهم ترین مساله است و اصلا نباید آن را فدای آموزش تکنیک ها کرد. به جای استفاده از زور و جنگیدن برای یادگیری، با حوصله و محبت، این مهارت را به او آموزش دهید.

منبع: wellnessmama