بیوگرافی زنده یاد مرتضی احمدی صدا پیشه و بازیگر ایرانی - وبلاگ علیکایی

تنها صداست که می ماند...

بیوگرافی مرتضی احمدی

خبرنگاران | سرویس چهره ها - مرتضی حاج سید احمدی صدا پیشه و بازیگر سینما و تلویزیون متولد 10 آبان 1303 میباشد. همسر اول مرتضی احمدی، زهرا جوانشیر بود که در سال 1350 در اثر بیماری سرطان در گذشت. وی دارای دو فرزند به نام های آزیتا و مازیار است. پدرش سقط فروش بود. برای تحصیل ابتدا به مکتب و سپس به دبستان منوچهری در میدان گمرک رفت و بعد از آن به دبیرستان شرف و دبیرستان روشن رفت. در شانزده سالگی ورزش باستانی و فوتبال را آغاز کرد و به همراه تیم فوتبال دبیرستانش در مسابقات آکادمی های تهران رتبه هایی به دست آورد. بعدها در تیم فوتبال راه آهن تهران و پس از آن در باشگاه راه آهن بازیکن و مربی (تا سال 1325) شد.

به نوشته علی شیرازی او در چهار عرصهٔ سینما، تلویزیون، رادیو و تئاتر بازیگری صاحب سبک، در هنر دوبلاژ گوینده ای با یک صدای خاص و منحصربه فرد و نیز یادآور عصر طلایی دوبله در کشورمان بود. در نگارش کتاب هایش نیز نویسنده ای یکّه، خوش قلم و توانا نشان می داد. کتاب هایی که هر یک برآمده و چکیده ای از سال ها پرسه زدن و جدیت در یکی از عرصه های مورد علاقه و فعالیتش بودند. در هنر آواز و موسیقی نیز یکی از معدود خوانندگان سبک بیات تهران بود، به علاوه این که نام و صدایش در زمرهٔ انگشت شمار پیش پرده خوانان قدیم برده می شد. او کسی بود که از هر انگشتش هنری در حد کمال یا دست کم نزدیک به کمال یافتگی می بارید و خالق گنجینه ای از چند هنر گوناگون به شمار می رفت.

فعالیت حرفه ای

پس از چند کوشش آماتوری در تئاتر در 1321 با یاری عده ای از دوستانش تماشاخانه ماه را روبه روی باغ فردوس دایر کرد، ولی پس از چند هفته مجبور به ترک آنجا شد. در اوایل پاییز 1322 در تئاتر فرهنگ برای اولین بار پیش پرده خوانی کرد و در نتیجه آن بازیگر تئاتر هم شد. مدتی بعد پدرش از فعالیت او در تئاتر مطلع شد و او را از خانه بیرون کرد. مرتضی احمدی پس از مدتی هم زمان با هنرپیشگی در راه آهن تهران به عنوان تعمیرکار استخدام شد.

مرتضی احمدی برای اولین بار به سبک بیات تهران در پیش پرده ها آواز خواند و نیز اولین بار (در 1322) ترانهٔ گلپری جون را اجرا کرد، که بسیار محبوب شد و به خاطر آن برای کار در رادیو تهران دعوت شد. در یکی از پیش پرده ها ترانه ای دیگری به نام کارگرم من را اجرا کرد که به استقبال کارگران راه آهن و پس از آن منجر به اعتصاب کارگران راه آهن گشت که در نتیجه، مرتضی احمدی به بخش حسابداری راه آهن منتقل شد و پس از سرانجام اعتصاب دستگیر شد و در کلانتری تعهد کرد از آن به بعد از اجرای آن پیش پرده خودداری کند.

پیش پردهٔ دیگری نیز با اجرای احمدی به نام قدس شاهین (دربارهٔ ماجرای تجاوز جنسی عده ای از سربازان آمریکایی به یک زن ایرانی) توقیف شد؛ ولی پس از اجرای مجدد آن در پاییز 1323 در جمعی خصوصی، محکوم شد شش ماه به کرمان تبعید گردد که با پیگیری محمد مسعود، مدیر روزنامهٔ مرد امروز که تصادفاً به تئاتر فرهنگ آمده بود ملغی شد. چندتا از پیش پرده های دیگر با اجرای احمدی نیز توقیف شده است، از جمله پیش پرده ای به نام پیرهن زرده که دربارهٔ گروه های فشار حزب دموکرات ایران که پیراهن زرد می پوشیدند بود و به کتک خوردن مرتضی احمدی و بازداشت او انجامید و پیش پرده ای به نام کارمند دولت که منجر به انفصال موقت او از خدمت در راه آهن شد ولی با اعتراض احمدی به دیوان عالی کشور لغو شد.

مرتضی احمدی در بهار 1324 از طریق مسابقات فوتبال با ناصر فخرآرایی که در تیم آفتاب شرق بازیکن و مربی بود آشنا شد. در 15 بهمن 1327 به دعوت فخرآرایی به مراسم سالگرد افتتاح دانشگاه تهران رفت و در آن جا شاهد ترور محمدرضا شاه به دست فخرآرایی بود که به کشته شدن فخرآرایی و دستگیر شدن احمدی انجامید که پس از بازپرسی و اثبات بی اطلاعی اش از ماجرا، آزاد شد.

مرتضی احمدی صدای طهرون

احمدی در 1323 به رادیو تهران (چندی بعد در رادیو ایران و بعد از آن در رادیو و تلویزیون ایران)به کار کردن اشتغال گزید، تا برنامه های کمدی اجرا کند. در دوره های مختلفی در رادیو کار کرد و از جمله تیپی به نام بابا جاهل گریان اجرا کرد و به سبک های مختلف ترانه و آواز خواند. در فروردین 1353 نقش اول سریال پربینندهٔ هردمبیل، نوشتهٔ پرویز خطیبی را بازی کرد در نظرخواهی از مردم در سال 1356 به عنوان محبوب ترین هنرپیشهٔ رادیو انتخاب شد.

وی در 1326 گویندهٔ فیلم های خارجی شد و از اعضای اولیهٔ انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم (تأسیس در 1342) بود.

پس از کودتای 28 مرداد 1332 احمدی بازیگری را کنار گذاشت و به مدت هفت سال به اهواز رفت؛ ولی پس از بازگشت به تهران از نو کار بازیگری را در سریالی تلویزیونی به نام تک مضراب از سر گرفت. از سریال های تلویزیونی دیگری که بازی نموده است می توان از سلطان صاحبقران، هفت شهر عشق (1356)، آئینه و زیر بازارچه (1377، رضا ژیان) نام برد.

در فروردین 1349 نیز احمدی به دعوت علی حاتمی ترانهٔ عنوان بندی فیلم حسن کچل را، ضربی خوانی کرد (که به نام روحوضی نیز شناخته می گردد). در همین سبک در 1328 پنج صفحهٔ موسیقی برای یک شرکت انگلیسی ضبط کرد. مرتضی احمدی بیش از چهارصد ترانهٔ ضربی و صد و پنجاه ترانهٔ فکاهی خوانده است، این ترانه ها از نوشته های نصیری فر، نویسندهٔ کتابی است به نام مردان موسیقی سنتی و نوین ایرانکه بیشتر کارهای موزیکال مرتضی احمدی از آن کتاب گرفته شده است.

ازدواج

احمدی در 9 مرداد 1334 با یکی از همکارانش در راه آهن به نام زهرا جوانشیر ازدواج کرد که در25 اردیبهشت 1350 بر اثر سرطان درگذشت. احمدی از این ازدواج یک فرزند دختر به نام آزیتا (متولد 1337) و یک فرزند پسر به نام مازیار (متولد 1340) دارد.

درگذشت مرتضی احمدی

مرتضی احمدی در ساعت 11:00 صبح روز 30 آذر 1393 در 90 سالگی به دلیل مشکل ریوی و کهولت سن در منزلش در تهران در گذشت. در روز 3 دی 1393 پیکر مرتضی احمدی از طریق بعضی هنرمندان و مردم تشییع گشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا تدفین شد. در این مراسم حجت الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی، علی مرادخانی، معاونت هنری وزارت ارشاد، بهزاد فراهانی، مرضیه برومند، از هنرمندان تئاتر و تلویزیون و افشین پیروانی، مربی و فوتبالیست تیم پرسپولیس سخنرانی کردند.

فیلم شناسی مرتضی احمدی

سینما

مرتضی احمدی در 1332 برای اولین بار در سینما بازی کرد، در فیلمی به نام ماجرای زندگی به کارگردانی نصرت الله محتشم. از فیلم های دیگر او می توان به موارد زیر اشاره نمود.

• 1384 خبرنگاران ها 3:خبرنگاران بود
• 1375 مینا و غنچه
• 1373 کلاه قرمزی و پسرخاله
• 1372 بلندیهای صفر
• 1370 یکبار برای همواره
• 1370 ناصرالدین شاه آکتور سینما
• 1368 ارثیه
• 1368 صنوبرهای سوزان
• 1367 گراند سینما
• 1367 ارثیه
• 1367 تا غروب
• 1367 چشم تنگ دنیادار
• 1366 در انتظار شیطان
• 1365 جدال در تاسوکی
• 1365 مأموریت
• 1365 مُعمّا
• 1364 اتوبوس
• 1364 مدرک جرم
• 1363 مردی که زیاد می دانست
• 1354 خانه خراب
• 1354 ذبیح
• 1354 فرار از حجله
• 1353 موسرخه
• 1353 آب
• 1352 جعفر جنی و مـحبوبه اش
• 1352 تنها و گلها
• 1351 مطرب
• 1351 قایقرانان
• 1351 فرار از زندگی
• 1351 قلندر
• 1351 نانـجیب
• 1350 شراره
• 1350 باباشمل
• 1350 وحشی جنگل
• 1350 فریاد
• 1349 جنجال عروسی
• 1349 میوهٔ گناه
• 1349 شیرین و فرهاد
• 1332 ماجرای زندگی

تلویزیون

• 1387-1392 شکرستان
• 1389 چاووش بهار
• 1388 مجموعه عروسکی بچه های کوچه دوستی
• 1386 به همین سادگی
• 1384 تا غروب
• 1384 مثل همواره
• 1381 توپ گرد
• 1381 زیرگذر
• 1380 تازه چه خبر همسایه
• 1380 رستوران خانوادگی
• 1380 خانه پدری
• 1379 خواستگاری پرماجرا
• 1379 ماجراهای خانه قدیمی
• 1379 پانزده مسافر
• 1378 دردسر عظیم بازیگر
• 1378 ماجراهای دانی و من - سری دوم
• 1377 زیر بازارچه
• 1376 گلهای آفتابگردان
• 1375-1376 تهران 11- 595 ج 48
• 1375 ببخشید
• 1375 فروشگاه
• 1375 نوعی دیگر
• 1374 کت و شلوار خواستگاری
• 1373 اشتباه در اشتباه
• 1371 بیا تا گل برافشانیم
• 1371 آخرین سند
• 1370 تعطیلات نوروزی
• 1369 چای و لبخند
• 1369 کمند خاطرات
• 1369 آرایشگاه زیبا
• 1367 بخش چهار جراحی
• 1356 چنگک
• 1354 سلطان صاحبقران
• ؟ هفت شهر عشق
• 1352 هردنبیل

کتاب شناسی

• کهنه های همواره نو ناشر:ققنوس
• من و زندگی:خاطرات مرتضی احمدی ناشر:ققنوس
• پرسه در احوالات ترون و ترونیا، ناشر:هیلا
• فرهنگ بر و بچه های ترون:ناشر:هیلا

منبع: setare.com