مقاله: خطبه 114 نهج البلاغه؛ یک شاهکار ادبی از امام علی (علیه السلام) - وبلاگ علیکایی

چیزی بدتر از شرّ نیست مگر کیفر و عقوبت آن، و چیزی بهتر از خیر نیست مگر پاداش و ثواب آن. هر چیز جهان شنیدنش از دیدنش عظیم تر است، و هر چیز آخرت دیدنش از شنیدنش باعظمت تر است. پس باید شنیدن آن [از زبان پیامبران] شما را از دیدنش و خبر دادنِ آن، شما را از غیب کفایت کند. بدانید آنچه از جهان بکاهد و به آخرت بیفزاید بهتر است از چیزی که از آخرت بکاهد و بر جهان بیفزاید. بسا کسی که از او کاسته شده و سود برده، و بسا کسی که بر او فزوده شده ولی زیان دیده! آنچه به آن مأمورید وسیع تر از چیزی است که از آن نهی شده اید، و آنچه برایتان حلال شده فزون تر از چیزی است که بر شما حرام گشته.پس اندک را رها کنید و فراوان را دریابید، و تنگنا را فروگذارید و به وسیع بپردازید.

جهان سرای فنا و رنج و دگرگونی ها و عبرت هاست. سرای فناست زیرا کمانش را کشیده، نه تیرش به خطا می رود، و نه جراحت هایش مداوا می گردد. زنده را با تیر مرگ و تندرست را با تیر بیماری، و نجات یافته از سختی را با تیر سختی و هلاکت نشانه رفته است. خورنده ای ست که سیر نمی گردد و نوشنده ای است که سیراب نمی گردد.جهان سرای رنج است، چون، انسان چیزی را گرد می آورد که نمی خورد و خانه ای می سازد که در آن نمی نشیند، پس از مدتی به سوی خداوند می رود در حالی که نه اقتصادی بر می دارد و نه ساختمانی را با خود می برد. جهان سرای دگرگونی است، زیرا تو می بینی کسی که روزی مردم بر وی ترحّم می کردند دیگر روز بر او غبطه می خورند، و آن که بر وی غبطه می خورند پس از مدتی بر او ترحم می نمایند. و این نیست مگر به سبب نعمتی که از میان رفته و رنجی که فرود آمده. جهان سرای عبرت است، چون تو می بینی که انسان همین که به آرزویش نزدیک می گردد ناگهان مرگ درمی رسد و رشته امیدش را می بُرد. پس نه به آرزویش می رسد، و نه رها می گردد [تا به زندگی ادامه دهد]. سبحان الله! چه فریبنده است سرور و شادمانی اش، و چه عطش آور است سیرابی اش، و چه گرمازاست سایه اش! نه آنچه می آید بازگرداندنی است، و نه آنچه گذشته بازگشتنی است. سبحان الله! چه نزدیک است زنده به مرده به خاطر ملحق شدنش به او، و چه دور است مرده از زنده به خاطر جدایی اش از او!

منبع مقاله: خطبه 114 نهج البلاغه؛ یک شاهکار ادبی از امام علی (علیه السلام)