شهر باستانی بیشاپور ☀️ شهری با قدمت هزاران سال - وبلاگ علیکایی

شهر باستانی بیشاپور (Bishapur) که در شهرستان کازرون استان فارس قرار گرفته، در زمان ساسانیان ساخته شده است. بیشاپور با دویست هکتار وسعت، از شهرهای مهم آن موقع بوده است. این شهر از قدیمی ترین شهرهایی است که تاریخچه ساخت آن به صورت مکتوب در سنگ نوشته ای محفوظ مانده است. بیشاپور در شمال غرب شهر کازرون قرار گرفته و از شهرهای خوش آب و هوا و دارای طراحی و مهندسی ویژه آن روزگار بوده است.

تاریخچه شهر تاریخی بیشاپور

بیشاپور از معدود شهرهای دنیاست که تاریخچه اش به صورت مکتوب بر روی کتیبه ای باستانی نوشته شده است. طبق کتیبه ای که بر روی دو عدد از ستون های شهر باستانی بیشاپور نگاشته شده است، این شهر در عهد ساسانیان و در زمان حکومت شاپور اول ساسانی احداث شده است.

تاریخ ساخت این شهر که به وسیله معماری به نام اپاسای طراحی شده، به سال های 241 - 272 میلادی باز می گردد. پس از جنگ بین ایران و امپراطوری روم و پیروزی شاپور شاه بر والریان، شاپور شاه دستور ساخت این شهر را در مسیر تخت جمشید به تیسفون صادر کرد و پس از ساخت آن نام خود را بر آن نهاد.

اما همچون تمامی شهرهای باستانی دنیا، عاملی که باعث انتخاب این مکان برای ساخت شهر شد، وجود رودخانه پر آب شاهپور و چشمه ساسان در این منطقه است. هرجایی که منابع آبی، دسترسی و آب و هوا مناسب باشد، مکان خوبی برای احداث یک شهر است.

شهر تاریخی بیشاپور هم که همه این موارد را با هم دارد. بر اساس حفاری هایی که تا به امروز در این منطقه اجرا شده اند، می توان اینگونه گفت که بیشتر آثار دوران ساسانی در بخش شمالی شهر هستند و بیشاپور در طول زمان و در دورن اسلام به سمت جنوب گسترده شده است.

شهر بیشاپور از دو قسمت تشکیل شده است:

قسمتی به ارگ سلطنتی اختصاص دارد و بناهایی چون معبد آناهیتا، ایوان موزاییک، کاخ به والرین و تالار تشریفات شاپور را در خود جای داده است. بعلاوه منطقه عامه نشین هم شامل قسمت هایی چون گرمابه، کاروانسرا و بازا و خانه های مسکونی می باشد.

ایوان موزاییک بیشاپور

از نام این ایوان تعیین است که دارای موزائیک کاری می باشد. این ایوان حدود 25 متر طول و 6 متر عرض است که کف آن به صورت ماهرانه ای با موزائیک های رنگین فرش شده است. اما امروزه تنها بخشی اندکی از آن به جای مانده است. جالب است بدانید بخشی از این موزائیک ها در موزه لوور پاریس نگهداری می گردد.

جایگاه نذورات بیشاپور

این بخش در تقاطع دو خیابان اصلی شهر قرار گرفته است. در این نقطه دو ستون بلند وجود دارد که منقش به کتیبه های ارزشمندی است که همان سند ساخت شهر بیشاپور می باشد. ارتفاع هر کدام از این ستون ها حدودا به 9 متر می رسد. بعلاوه گفته می گردد زمانی مجسمه شاپور اول در میان این ستون ها وجود داشته است.

حجاری و نقش برجسته ها

در نزدیکی شهر بیشاپور تعدادی نقش برجسته زیبا بر روی صخره های بزرگی حجاری شده که در مجاورت رودخانه شاهپور در تنگ چوکان حجاری واقع شده است. این نقش برجسته ها نشان دهنده پروزی های شاهان ساسانی بر دشمنان خود می باشد. 39 نقش برجستنه نشان دهنده پیروزی شاپور اول بنیان گذار شهر بیشتپور است و سه نقش برجسته دیگر نشان دهده تاج گذاری بهرام اول، پیروزی بهرام دوم و شاپور دوم است.

معبد آناهیتا

یکی از مهم ترین اثر تاریخی موجود در شهر باستانی بیشاپور معبد آناهیتا است. آب در میان آریایی ها و در دین زرتشت جایگاهی بسیار بالا دارد به همین دلیل در آن دوران نیایشگاه هایی را برای ستایش آب ایجاد می کردند که نیایشگاه آناهیتا در بی شاپور یکی از مهم ترین آن ها است.

این نیایشگاه از منظر معماری و مهندسی، از شاهکارهای عهد ساسانی محسوب می گردد.مردمان آن دوران به طرزی بسیار ماهرانه آب رودخانه شاپور را که 250 متر با این مکان فاصله دارد، به این سمت هدایت و با دستگاه های مختلف آن را کنترل و تقسیم بندی کردند.

هنوز هم می توان بقایای دالان های انتقال آب به معبد را مشاهده کرد نیایشگاه آناهیتا، از مهم ترین بناهای عهد ساسانی و با ارزش ترین نمونه های نیایشگاه های الهه آب در دنیا است.

تالار تشریفات

در نزدیکی معبد آناهیتا تالاری وجود دارد به نام تالار تشریفات. این تالار در زمان خود یعنی حکومت ساسانیان بزرگترین ساخته گنبد دار بوده است. این تالار دارای چهار ایوان است که به صورت متقابل و متقارن قرار گرفته است. گنبد این تالار در ارتفاع 25 متری از زمین ساخته شده است. تعداد 64 طاقچه در این تالار تعبیه شده است که سقف های آن به شکل بسیار چشم نوازی دارای نقش های تزئینی مانند برگ مو و گچ بری های زیبا می باشد.

غار شاپور شهر بیشاپور

در انتهای تنگه چوگان دهانه غاری به نام غار شاپور به چشم می خورد. مقدار دهانه این غار به 30 متر می رسد. بعلاوه در قسمت ورودی غار می توانید از مجسمه شاپور تماشا کنید. مجسمه شاپور که به صورت ایستاده دارای 7 متر ارتفاع است. این مجسمه 1700 سال قدمت دارد و تنها اثر قدیمی به جا مانده از دوران باستان است. متاسفانه هر دو دست این مجسمه شکسته شده است.