دشت سهرین زنجان؛ مأمن آهوی ایرانی - وبلاگ علیکایی

معرفی دشت سهرین

دشت زیبای سهرین در استان زنجان که به دشت آهوان نیز شناخته می گردد، یکی از منطقه ها بسیار مهم زیست محیطی کشور محسوب می گردد. این دشت می تواند در بخش اکوتوریسم گردشگران داخلی و خارجی زیادی را به خود جذب کند. دشت سهرین زیستگاه گونه های جانوری ارزشمندی است که شاخص ترین آن ها آهوان زیبای ایرانی هستند.

دشت سهرین در حدود یازده کیلومتر عرض دارد و در ارتفاع 1650 متری از سطح دریا واقع است. شیب میانه این دشت در سمت جنوب غربی، به دو تا سه درصد می رسد. وسعت کلی سهرین را می توان بیش از 30000 هکتار در نظر گرفت.

اقلیم منطقه ای که این دشت در آن نهاده شده است از نوع سرد و خشک محسوب می گردد. دمای میانه این دشت در طول سال در حدود 10 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی سالانه این ناحیه هم در حدود 71 درصد است.

آهوان سهرین

یکی از اصلی ترین دلایلی که موجب شده تا سهرین به یک منطقه حفاظت شده تبدیل گردد، ساکنان مهاجر آن است. دشت سهرین در فصل تابستان میزبان خیل عظیمی از آهوان زیبای ایرانی است که به اینجا مهاجرت می نمایند. این آهوها به صورت پراکنده از خردادماه تا آذرماه هر سال در این دشت مشاهده می شوند. آهوهایی که به دشت سهرین می آیند، آخرین بازماندگان آهوی ایرانی از نوع gazelle subgutturosa در شمال غرب کشورمان هستند.

دشت سهرین کجاست؟

دشت سهرین بخشی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد زنجان محسوب می گردد که در حدود 40 کیلومتری آن واقع است. این دشت در حوزه روستای سهرین و در نزدیکی فرودگاه زنجان نهاده شده است.

آدرس: استان زنجان، 40 کیلومتری شمال شهر زنجان

مسیر دسترسی به دشت سهرین

برای رفتن به دشت سهرین کافی است در مسیر جاده فرودگاه زنجان به سمت بیرون شهر حرکت کنید. پس از رسیدن به دوراهی روستاهای سهرین و دگاه، داخل فرعی بپیچید تا به این دشت زیبا برسید.

گونه های گیاهی و جانوری دشت سهرین

در ارتفاعات دشت سهرین، قارچ های خوراکی (دنبلان)، ریواس، کنگر، کاکوتی، آویشن و بعضی دیگر از گیاهانی دارویی و خوراکی یافت می گردد. همه ساله مردمی که در روستاهای اطراف این دشت زندگی می نمایند برای جمع آوری بعضی از این گیاهان ارزشمند به سوی دشت سهرین می روند.

در دشت سهرین علاوه بر آهو، گونه های جانوری دیگری همانند گرگ، شغال، روباه، گراز، خرگوش، انواع چکاوک، عقاب طلایی، دلیجه، زنبورخوار، جغد، بحری و چند نمونه دیگر از جانداران مختلف در این دشت پهناور و زیبا به چشم می خورند.

اهمیت حفاظت از دشت سهرین

در سال 1357 سازمان حفاظت از محیط زیست که از اهمیت این دشت به عنوان زیستگاه طبیعی برای گونه های مختلف جانوری مطلع بود، تصمیم به حفاظت از این منطقه گرفت. از آنجایی که به دلیل توسعه راه ها، شهرها، منطقه ها مسکونی و خطوط انتقال برق و گاز، روند گذر این آهوها مختل و امکان از بین رفتن و شکار شدن آن ها نیز بیشتر می شد، حفاظت از این منطقه اجتناب ناپذیر به نظر می رسید. ازاین رو، دشت سهرین در بهمن ماه سال 1357 با مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست و در قالب بخشی از منطقه حفاظت شده سرخ آباد تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست نهاده شد.

در مهرماه سال 1396 و در آخرین سرشماری در منطقه سهرین، فقط 1105 رأس آهو شمارش شده اند که این تعداد در مقایسه با چندین دهه قبل، روند کاهشی را نشان می دهد؛ به گونه ای که در سال 1358 جمعیت این آهوهای مهاجر بالغ بر سه هزار رأس شمارش شده بود و در سال 1400 به زیر 1000 هزار رأس رسیده است. این کاهش تدریجی جمعیت آهوها در طی سالیان متوالی به نوعی زنگ خطری زیست محیطی برای این منطقه به شمار میرود.

توسعه کشاورزی در دشت سهرین زیستگاه آهوی ایرانی را در معرض خطر قرار داده است. تغییر کاربری های غیرمجاز و تغییر الگوی کشت در منطقه هم باعث شده که آهوها این دشت را ترک نموده و به سمت منطقه شکار ممنوع فیله خاصه در انتهای منطقه سرخ آباد مهاجرت نمایند. بعلاوه حضور شکارچیان، گله های دام و چرای بیش از حد، حفر شدن چاه های متعدد و افزایش عبور ماشین آلات کشاورزی باعث شده است که آهوها نتوانند همانند گذشته با آرامش لازم و امنیت کافی در این زیستگاه طبیعی زندگی نمایند.

نکات بازدید از دشت سهرین

از آن جا که دشت سهرین در منطقه حفاظت شده نهاده شده است و با توجه به خطر انقراض آهوی ایرانی، توصیه می گردد پیش از سفر و ورود به این منطقه با سازمان محیط زیست منطقه هماهنگ کنید و در صورت احتیاج مجوزهای لازم را بگیرید.

با توجه به اهمیت دشت سهرین و گونه ارزشمند آهوی ایرانی، در سفر به این منطقه در حفظ آرامش و سکوت آن کوشا باشید و رد و اثری از خودتان در این زیستگاه طبیعی باقی نگذارید.

دیدنی های اطراف دشت سهرین

روستای سهرین با جاذبه های تاریخی متعدد از جمله دیدنی های نزدیک به دشت سهرین است. تپه اربابی کوچک مربوط به هزاره های دوم و سوم پیش از میلاد، تپه تاریخی قره قوش لان، قبرستان های اربابی و نوهل متعلق به دوره اشکانی و ساسانی، حمام، مسجد و ارگ تاریخی از آثار تاریخی این روستا هستند. چشمه آبگرم وننق نیز از جاذبه های طبیعی دشت سهرین است که در روستای وننق نهاده شده است.