عبور تیر از مقابل خورشید در 20 آبان، زمینیان در انتظار خبرهای جذاب نجومی در سال های 1411 و 1412
به گزارش وبلاگ علیکایی، آسمان عصرگاهی روز 20 آبان ماه شاهد پدیده نجومی نادر گذر سیاره تیر از مقابل دیسک خورشید است، ولی از آنجایی که در این زمان غروب خورشید در ساعت 17 خواهد بود؛ از این رو ساکنان ایران تنها می توانند 55 دقیقه از این پدیده را مشاهده کنند و اگر رصدگران مشاهده این گذر را از دست بدهند، باید 13 سال منتظر بمانند تا گذر دیگری از این سیاره از مقابل خورشید را مشاهده کنند.
مهندس مسعود عتیقی درگفت وگو با خبرنگاران، اظهار کرد: از آنجایی که مدار سیارات داخلی تیر و ناهید از زمین به خورشید نزدیکتر است، شرایطی ایجاد می شود که گاهی اوقات این سیارات از جلوی مهر تابان از دید ناظر زمینی عبور کنند که به آن ترانزیت و یا گذر می گویند.
وی اضافه کرد: هر گاه این سیارات بین زمین و خورشید قرار گیرند، به این وضعیت مقارنه داخلی گفته می شود و به علت انحرافی مداری این سیارات نسبت به مدار زمین، همیشه در هر مقارنه داخلی شاهد یک گذر نیستیم.
عتیقی خاطر نشان کرد: از سوی دیگر با توجه به این که مدار سیاره تیر نسبت به سیاره ناهید بسته تر (نسبت به مدار خورشید) و کوتاه تر است، در هر قرن (100 سال) ساکنان زمین شاهد 13 عبور از سیاره تیر و در هر 10 قرن (هزار سال) 13 عبور از سیاره ناهید هستند.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، آخرین عبور سیاره ناهید را در سال 1391 دانست و خاطر نشان کرد: این رویداد تا 98 سال دیگر (از سال جاری) تکرار نخواهد شد، ولی سیاره تیر که گذر کامل آن را در سال 1382 در کشور شاهد بودیم، در اردیبهشت ماه سال 1395 نیز گذری از مقابل خورشید داشته است.
به گفته وی، تقریبا نیمی از مراحل عبور در کشور قابل مشاهده بوده است و رصد عمومی آن نیز توسط انجمن نجوم آماتوری انجام شد.
گذر تیر از مقابل خورشید در آبان ماه
عتیقی اضافه کرد: حدود یک ماه دیگر یعنی روز دوشنبه 20 آبان ماه سال جاری امکان رصد بخش های ابتدایی یک گذر دیگر از سیاره تیر از مقابل خورشید از لحظات انتهای روز و قبل از غروب آفتاب برای علاقه مندان فراهم خواهد بود.
وی اظهار کرد: این گذر از ساعت 16 و 5 دقیقه روز 20 آبان شروع می شود و تا ساعت 17 که لحظه غروب خورشید در این تاریخ (20 آبان) است، می توان این گذر را مشاهده کرد.
زمان های مهم برای رصد
عتیقی به زمان های این گذر اشاره و خاطر نشان کرد: برخورد اول و مماس شدن سیاره تیر با خورشید در ساعت 16 و 5 دقیقه و 27 ثانیه و زمان تماس دوم یعنی قرارگیری کامل سیاره تیر در جلوی قرص خورشید ساعت 16 و 7 دقیقه و 8 ثانیه است.
وی با بیان اینکه تمامی این لحظات و قدری پیشروی سیاره تیر از مقابل خورشید تا قبل از غروب خورشید میسر است، ادامه داد: ساعت 18 و 49 دقیقه و 48 ثانیه لحظه حداکثر این عبور است که در این وضعیت و حتی قبل تر از آن به علت غروب خورشید در ایران متاسفانه قابل مشاهده نیست.
این فعال حوزه نجومی با بیان اینکه در ساعت 21 و 32 دقیقه و 33 ثانیه تماس سوم و لحظه شروع خروج سیاره از مقابل خورشید خواهد بود، یادآور شد: در ساعت 21 و 34 دقیقه و 14 ثانیه به وقت ایران، انتها عبور سیاره تیر از مقابل خورشید خواهد بود.
عتیقی خاطر نشان کرد: بهترین و دقیق ترین روش ثبت برخورد اول این دو جرم آسمانی، استفاده از سیستم H آلفا است. سیستم H آلفا یک فیلتر مخصوص رصد زبانه های خورشیدی است و بسیار گران قیمت است.
خبرهای خوش نجومی در سال های 1411 و 1412
وی گذر بعدی سیاره تیر از مقابل خورشید را 13 سال دیگر دانست و گفت: در روز شنبه 23 آبان سال 1411 خورشیدی، پدیده گذر سیاره تیر از مقابل خورشید رخ خواهد داد و در آن زمان کلیه مراحل گذر در سراسر ایران قابل مشاهده خواهد بود.
عتیقی اضافه کرد: البته یک ماه قبل از گذر تیر در سال 1411، در روز دوشنبه 27 مهر همان سال، ماه گرفتگی کاملی رخ خواهد داد که تمامی مراحل آن در ایران قابل رصد خواهد بود.
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: در روز 30 اسفند 1412 که سالی کبیسه است، خورشید گرفتگی کاملی روی می دهد که از سواحل زیبای خلیج فارس تا مرکز کشور ادامه دارد و فرصتی است تا رصدگران بر فراز تخت جمشید به مشاهده این پدیده نادر و جذاب بپردازند.
وی اضافه کرد: پس بعد از عبور سیاره تیر از مقابل خورشید در آبان سال 98، باید سال های 1411 و 1412 را به دلیل رخدادهای جذاب نجومی جذاب به خاطر سپرد.
مشاهده 55 دقیقه از رخداد نجومی نادر
عتیقی در پاسخ به این سوال که رصدگران ایرانی چه مدت از پدیده نجومی گذر سیاره تیر از مقابل خورشید را می توانند رصد کنند، پاسخ داد: این پدیده از ساعت 16 و 5 دقیقه شروع می شود و تنها 55 دقیقه از این پدیده از ایران قابل مشاهده است.
وی با تاکید براینکه علاقه مندان برای رصد گذر سیاره تیر از مقابل خورشید در روز 20 آبان باید مناطقی که دارای افق غربی باز و عاری از غبار و آلودگی است را انتخاب کنند تا بتوانند خورشید را تا رسیدن به نقطه صفر افق ببینند، خاطر نشان کرد: این پدیده از سراسر کشور قابل مشاهده است، ولی شهرهای غربی کشور که غروب خورشید دیرتر است، شرایط بهتری برای رصد دارند.
عتیقی در این باره شرح داد: از آنجایی که خط غروب در ایران یک خط مورب است و از مشهد شروع و به اهواز ختم می شود، هر چه به سمت غرب و جنوب غربی کشور حرکت کنیم، چون غروب خورشید به تاخیر می افتد، مدت زمان بیشتری برای رصد این پدیده نجومی خواهیم داشت.
تذکراتی که باید جدی گرفته شود
مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران به بیان نحوه رصد رخداد نجومی گذر تیر از مقابل خورشید پرداخت و یادآور شد: چون عبور سیاره تیر از مقابل دیسک خورشید است، رصد پدیده گذر حتما باید با استفاده از فیلتر مخصوص رصد خورشید صورت گیرد و مشاهده مستقیم خورشید به هیچ وجه صحیح نیست و برای چشمان انسان خطرات غیر قابل جبرانی را به همراه دارد.
وی شرح داد: علاوه بر آن عبور سیاره تیر به علت کوچکی و دوری این سیاره از زمین حتما باید با دوربین های دو چشمی نجومی و یا با تلسکوپ های آماتوری مجهز به فیلتر مخصوص رصد خورشید انجام شود.
منبع: خبرگزاری ایسنا